Al enige jaren verbaas ik me over de angst die vooral blanke of heel blanke mensen hebben voor de zon. En het gemak waarmee ze vervolgens een paar weken gaan liggen bakken en braden tijdens hun vakantie. Al dan niet voorzien van beschermingsfactor -tig.

Een artikel over een langjarig Zweeds onderzoek onder vrouwen in een brede leeftijdsgroep trok mijn aandacht. De conclusie is, kort door de bocht, dat als je wel in de zon zit, je een wat grotere kans op huidkanker hebt, maar je leeft wel langer. Omdat je bijvoorbeeld minder kans loopt op hart- en vaatziekten. Het hele artikel staat hier:  http://motherboard.vice.com/nl/read/vrouwen-die-vaak-zonnebaden-leven-langer-ondanks-verhoogde-kans-op-huidkanker.

Het lijkt me zinnig om alles op een rijtje te zetten:

1. Onregelmatig zonnen en af en toe goed verbranden is de belangrijkste oorzaak van verhoogd kankerrisico. Denk maar aan de hele week op kantoor zitten en dan in het weekend flink doorbakken en vervolgens met een “gezond” kreeftenkleurtje maandag weer op kantoor komen.
2. Regelmatig een beetje zonnen, een kwartiertje of zo, helpt je om steeds beter tegen de zon te kunnen, je vitamine D-niveau te verhogen en onder andere je humeur te verbeteren. Vitamine D-gebrek staat aan de basis van flinke depressies, die dus ook vooral in de noordelijke landen voorkomen. Hoe verder in de winter, hoe meer het zich manifesteert. In noordelijke contreien komt huidkanker overigens ook tot 4 keer vaker (IJsland) voor dan in Spanje of Noord Afrika of dichter bij de evenaar. Terwijl men daar toch echt meer zon krijgt, maar ook meer vitamine D aanmaakt.
3. Aan de kust is het minder een probleem dan landinwaarts. Dat komt vooral omdat daar meer (vette) vis wordt gegeten. Bio-eidooier en orgaanvlees doen overigens hetzelfde.
4. Vitamine D is een zogenaamd prohormoon, een basis voor de aanmaak van essentiële hormonen in ons lichaam, die processen reguleren als vetverbranding, opname van mineralen in de botten (osteoporose!), spieropbouw, bloedsuikerniveau en nog vele andere processen.
5. Het kost wat moeite om alle vitamine D uit je dieet te halen. Het beste blijft toch regelmatig in te zonnebaden met je hele lichaam, of zover als toelaatbaar onder de gegeven omstandigheden. Het lijkt erop, dat niet alleen vitamine D wordt aangemaakt door het zonlicht, maar wellicht nog andere stofjes om je gezond en gelukkig te maken en houden. Daar wordt nu volop onderzoek naar gedaan.
6. Veel zogenaamde gezondheidsexperts weerhouden ons om tussen 12 en 15 uur in de zon te zitten, “want dan is de zon te sterk”. Wel, op onze breedtegraad is de zon dan sterk genoeg om een flinke hoeveelheid D3 aan te maken. Daarvoor en daarna is de zon in het algemeen te zwak. Natuurlijk wel opletten dat je niet verbrandt. Dus afhankelijk van je teint tussen 10-30 minuten in de volle zon en opbouwen vanaf het voorjaar. Vandaar de timing van dit stukje: nu beginnen op een luw plekje.
7. Anti-oxidanten helpen je huid te beschermen. Ik ging als klein jongetje met moeder en broertjes naar het Scheveningse strand, alwaar wij broederlijk de gehele dag stonden te scheppen en met liederlijk verbrande ruggetjes moesten proberen in slaap te vallen ’s avonds. Story of my life. Tot ik een jaar of tien geleden echt anders ging eten: noten, alle gekleurde groenten, alle kleuren thee, veel (verhitte) tomaten: ook goed voor de prostaat (https://www.elpine.nl/zorg-en-prostaat-healthhack-1) van de oudere man die graag jong blijft, garnalen (https://www.elpine.nl/eet-van-het-hele-beest-garnaal-met-kop-en-staart-en-schaal), kreeft, kortom alles wat rood is, dus ook bijvoorbeeld wilde zalm.En dat is verder ook heel gezond.
8. Bedenk dat huidkanker vooral voorkomt op plekken met onregelmatige blootstelling aan de zon: rug en borst bijvoorbeeld. Terwijl nek en onderarmen toch echt vaker zon krijgen. Zonlicht doet dus meer dan alleen vitamine D aanmaken. Daar zijn genoeg aanwijzingen voor en ook onderzoeken over lopende…. Maar wat? Nog niet echt bekend. Geeft niet. De zon is wel het antwoord.
9. Onderzoeken wijzen uit dat huidkanker vaker voorkomt bij mensen die binnen werken dan bij mensen met een job buiten. Dat sluit natuurlijk niet uit dat je als kantoorbediende zou kunnen proberen om dagelijks een beetje zon te pikken tussen de middag en anders is er altijd nog wel een zonnebank te vinden in de buurt. Daarvoor geldt dezelfde argumentatie als hierboven, waarbij sommige goede soorten zelfs al een gedeelte van de verbrandende uv niet uitstralen. Let op: uvb is de goede frequentie, die ook zorgt voor aanmaak van vitamine D. Ook daar kun je huidkanker (anders dan melanoom) van krijgen, dus is het devies: wel zonnebankbaden maar niet verbranden.

Kortom: zon het hele jaar door, maar verbrand niet. Bescherm je huid met de goede voeding, zodat je langer in de zon kunt. Bij te weinig zon: extra vitamine D, via voeding (kabeljauw/schelvislever en al dan niet gefermenteerde visolie zijn superieur https://www.elpine.nl/blogfoodhack-1, of https://www.elpine.nl/het-hele-beest-deel-2 ) en eventueel supplementen. Bedenk nog, dat veel vitamine A nodig is om D te kunnen verwerken.

Veel zongenoegen…

(En snel iets over zonbeschermingsmiddelen, komt eraan…)

Dick Oosterwijk