Mijn moeder zei altijd: “Ik ben een boer, ik eet van het hele beest en blijf daar gezond bij.” Wij aten thuis dan ook lever, niertjes, zwezerik, etc. Ik kan me nog herinneren dat een aangeschafte, schoongemaakte kip een zakje in de buikholte bevatte, waarin de organen werden meegeleverd. Als ik het goed heb: hart, maag, lever, niertjes en ook het kippenstrotje. Daar werd vervolgens de kippensoep van gekookt, naar ik later begreep een wereldwijd huismiddel tegen griep en verkoudheid.

Orgaanvlees zoals lever, niertjes, zwezerik, hersenen: sommige mensen walgen ervan, voor anderen is het een lekkernij. Los van de smaakvoorkeur, heeft orgaanvlees geen goede reputatie en wordt het vaak als erg ongezond beschouwd. Het zou zeer cholesterolrijk zijn, allerlei afvalstoffen en zelfs zware metalen bevatten, enzovoorts. De waarheid is genuanceerder.

Orgaanvlees bevat effectief veel cholesterol, soms tot drie keer zoveel als ander vlees. Maar dit heeft veel minder effect op het cholesterolgehalte van het bloed dan verzadigd vet. Orgaanvlees is meestal vetarm, waardoor het effect op het cholesterolgehalte relatief beperkt is. Het klopt ook dat orgaanvlees soms cadmium en lood en restanten van pcb’s bevat. Maar de hoeveelheden zijn zo klein dat de gezondheidsrisico’s verwaarloosbaar zijn, tenzij men elke dag orgaanvlees zou eten. Bovendien is dit opruimbaar met je dagelijkse portie kurkuma (geelwortel). Maar dat geldt ook voor (vette) vis.

Tegelijkertijd wordt algemeen aangenomen dat groenten en fruit de hoogste concentraties vitaminen en mineralen bevatten, met niveaus superieur aan dierlijke producten. Het blijkt echter dat lever eigenlijk extreem hoge niveaus van micronutriënten bevat, zelfs hoger dan wat wordt gevonden in veel groenten en fruit.

Lever bijvoorbeeld is voor duizenden jaren over de hele wereld geconsumeerd, rauw of gekookt. Recent is lever geconsumeerd voor enkele specifieke doeleinden. Natuurkundige Max Gerson gebruikte rauwe lever in zijn beroemde alvleesklierkankerbehandeling. Dr. Nicholas Gonzales gebruikte ook rauwe lever in zijn behandelingen van kanker. Dr. Whipple, Dr. Murphy en Dr. Minot kregen een Nobelprijs voor het gebruik van lever om patiënten met anemie te genezen.

Veel atleten consumeren nu lever voor zijn uithoudingsvermogen versterkende eigenschappen. Dit vermogen werd in 1951 aangetoond in experimenten uitgevoerd door Dr. Ershoff toen hij ratten met ofwel een basisvoeding, een basisvoeding met extra vitamines B of een basisvoeding met leverpoeder voerde. De ratten werden vervolgens getest om te zien hoe lang ze in een bad konden zwemmen. De eerste twee groepen ratten zwommen ongeveer 13 minuten voordat ze uitgeput waren. 75 procent van de ratten die poederlever hadden gegeten waren in staat om de volledige duur van het onderzoek te zwemmen (90 minuten), voordat ze uit het bad werden gehaald, ondanks dat ze in staat waren om door te gaan met zwemmen.

Lever is ongelooflijk nutriëntdicht. Runderlever bevat per 100 gram 380 mg kalium, 18 mg magnesium, 11 mg calcium, 12 mg koper en 16,5 mg niacine. Bovendien bevat 100 gram runderlever 53.400 IE vitamine A en 111,3 mcg vitamine B12. 100 gram runderlever bevat ook 27 mg vitamine C, dat is ongeveer vier keer de hoeveelheid dan die kan worden gevonden in een kleine appel.

Ook niertjes zijn een prima voedingsbron, evenals hart. De laatste wordt vooral als voeding voor de hond benut. Mazzel voor die hond: we praten hier over een zeer voedzaam en lekker stuk vlees. Wat maakt hart nou zo bijzonder? Net als lever is het rijker aan voedingsstoffen dan regulier vlees. Zo is hart een geconcentreerde bron van Q10, een antioxidant, goed voor hart, bloedvaten en huid. Hart bevat ook veel vitamine A, B12, foliumzuur, ijzer selenium, fosfor en zink en het is een goede bron van koper. Ook bevat hart twee keer zo veel collageen als regulier vlees. En dat goed is voor bindweefsel, huid (antirimpeleffect) gewrichten en de darmen. Toch een beetje moeite mee? Maak er hamburgers van. Werkt en smaakt prima.

Mijn conclusie: orgaanvlees is prima, zeer gezond voedsel. Gezien de concentratie aan nutriënten kun je het gerust een superfood noemen.

Meer over lezen? Of op zoek naar recepten met orgaanvlees? Look no further:
• Sarah Ballantyne, The Paleo Approach en Why everyone should eat organ meat
• http://www.westonaprice.org/health-topics/the-liver-files/
• http://www.hermandenblijker.nl/Actueel/Column/326/Herman_den_Blijker_over_orgaanvlees
• http://www.joop.nl/opinies/detail/artikel/16355_foodporn_orgaanvlees/

Eet smakelijk…en gezond.

Dick Oosterwijk